21st Panglong le Lairam Dawh hla

Nihin ni ah Kawlrampi cu kahdaihnak le ram daihnak caah biaruah cuahmah lio a si. A rauh hlan ah 21^st Panglong timi biaruahnak zong ngeih a si cang lai. 21^st Panglong ti duhnak cu 1947 i mirang sin in luatnak hmuhnak dingah Chin, Kachin le Shan kha General Aung San nih luatnak hmunkhat ah laṭi ding in a rak sawm hna. Luatnak cu hmunkhat ah laṭi ding in lungtlinnak Panglong ah minsen an rak thut mi a si.

Sihmanhsehlaw luatnak kan hmuh hnu ah tlangcungmi hna nih duhdim nunnak kan rak hmu ti lo. A rauh hlan ah ral a tho colh ṭhan. Cucu ralkap nih caan ṭha la in uknak an rak lak. 2010 hnu lawng in democracy timi uknak ah an hun thlen. Sinain tlangcungmi caah zeipipa a si hlei rih lo.

Ralkap uknak chan lio ah Kawlrampi cu zeitin dah ramṭha ram dai ah a thlen khawh ṭhan lai timi biatak in an rak tuak cio. A tlangpi in an hmuhmi thil cu thumkomh biaruahnak ti a si. Cucu Ralkap cozah, NLD le Tlangcungmi ti a rak si. Ralkap cozah an thimnak cu uknak an rak tlaih caah a si. NLD (National League for Democracy) an rak thimnak zong cu Aung San Suu Kyi a rak umnak a si caah a si fawn. Cun tlangcungmi tu cu hlenmi kan rak si caah a si ko.

Kum 2010 hnu acozah nih hriamtlai mi hna kha cabuai cung ṭhu in biaruah a sawm hna. Cu thil cu hriamtlai a cheu nih kahdaihnak minsen an thut nain a cheu an thu duh lo. A ruang tampi lakah pakhat cu hlen kan si ṭhan sual lai ti an phan mi zong a tel. Sinain cabuai cung biaruahnak kong he pehtlai in zingzan zeitin dah kan tuah khawh lai tiah thluak fak in hmai an nor cio.

“Lairam Dawh” timi hla cu 2005 hrawng ah a rak chuakmi a si. Hla biafang pawl an ṭhat tuk tikah biahalnak tete zong an rak um phah. Hla bia sertu hi misawhsawh cu a si lai lo ti khi a si ko. Hi Lairam Dawh timi hla nih hin nihin hruaitu hna sinah biahalnak a ngei.

Kan Lairam cu fing le tlang lakah hring dildel tein a um. Tiva luan thawng le va awnh thawng nih mi lungthin a daih ter in a len tertuk hringhran. Khua hun cuanh ah fing le tlang lakah meithang zam he zoh a dawh tuk. Hi tluk a dawh mi ram hi ho vaihai lo kan si ve ko. Pathian thluachuah pekmi ram a si.

Lairam fing le tlang hna nih ram a dawh ter. Par phunkip an par, anmah le sining cio in ram an dawh ter. Ngaknu tlangval hna nih tiva ah nuamhnak phunphun he ngahring an dawi. Ramlak ah thei an hrawng hna, tlangkai in hawikomhnak an ser. Nuamhnak lawmhnak in a khat.

Zan ah arfi le thlapa an vang. Zoh ah lung a leng, thawn a dai. Mino hna nih anmah le pahrang cio in nuamnak an tuah. Paih, capo saih, hlasak tibantuk in an i nuam hna. Ngaknu tlangval ca hrim ah cun lung a leng khun.

Sihmanhseh nihin ah cubantuk hmuh cu a har ngai cang. Zan zongah chuah ngam lo. Khua leng chuah zongah ning a ṭi. Hlan chan bantuk zalong tein zeitin kan um khawh ṭhan ti lai? Aho dah hmai nawr lai? Aho dah vakok bang dawtnak ngei in hmai ah a kal lai? Lairam zohkhenhtu ah hotel nan um ti lo maw? Mi theih ah cun cu ram cu a tlawng, cu cozah he biaruahnak an ngei, cutin khatin an ti len ṭung. Kan ram hun zoh ah namnehmi si rih cu nan duh ko lai maw?

Ṭhangthar mino hna lung khat in rianṭuan ṭi ṭhan hna u sih. Nulepa zong nih thlacamnak in kan bawm cio u. Pathian pekmi kan ram hi aho vanhai lo in ser ṭhan hna u sih! Kan semnak Lairam hi a dawh tuk hringhran ko ee. Cun ram lawng zohkhenh le dawt siloin kan miphunpi zong daw hna u sih. Pakhat le khat entainak um lo lungrual tein ṭangṭi hna u sih.

Kum le caan hna thil sining a mer lengmang bang, Leicung thil sining hmu kho ve ding in seino zuam chin u. Hawidawt kan sawm ti in a hla a dongh ter. (Mui dawh soi khat phor tiah, hi hla cu copy a simi bal a pam tuk hringhran. Hla bia ṭialtu cu mi sawhsawh a rak si lo hrim.)

Nihin hi caan ṭha kan ngeih liote a si. Ram pumpi biaruahnak caan zong a si. Kan ram zeitin kan kil ven lai i kan miphun zeitin kan ṭanṭi khawh lai? Ram nuam ah kan ser kho ṭhan lai lo maw? A caan lio te a si hih!